Testator może dokonać w testamencie przysporzeń na rzecz oznaczonych osób poprzez wskazanie konkretnych przedmiotów spadkowych, które przypadną im z chwilą otwarcia spadku (tj. z chwilą śmierci testatora).
W wyniku ustanowienia zapisu windykacyjnego w testamencie, przedmioty zapisu nie wchodzą do spadku i nie podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych.
Aby zapis windykacyjny był skuteczny, prawo własności danego przedmiotu objętego zapisem windykacyjnym musi przysługiwać spadkodawcy w chwili jego śmierci. Ponadto zapis windykacyjny będzie bezskuteczny, jeśli w chwili otwarcia spadku spadkodawca był zobowiązany do zbycia przedmiotu zapisu.
Kancelaria Prawna Modus oferuje kompleksowe, profesjonalne wsparcie i doradztwo w zakresie postępowania spadkowego.
Zapis windykacyjny musi być umieszczony w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego, zaś jego przedmiotem mogą być wyłącznie rzeczy określone w art. 981 1 § 2 k.c.:
- rzecz oznaczona co do tożsamości;
- zbywalne prawo majątkowe;
- przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne;
- ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności;
- ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.
Powyższy katalog jest zamknięty.
W świetle ugruntowanego stanowiska orzecznictwa przedmiot zapisu windykacyjnego musi być dokładnie i jednoznacznie zidentyfikowany w treści rozrządzenia testamentowego, tak aby zapisobierca w chwili otwarcia spadku mógł stać się od razu właścicielem.
Stwierdzenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego następuje w postępowaniach przed sądem lub notariuszem, zgodnie z zasadami przewidzianymi w celu stwierdzenia nabycia spadku.
Jeżeli chodzi o odpowiedzialność zapisobiercy windykacyjnego za długi spadkowe to zgodnie z art.10343 KC jest ona ograniczona do wartości przedmiotu zapisu windykacyjnego według stanu i cen z chwili otwarcia spadku.
Zapis windykacyjny nie wyłącza obowiązku zapisobiercy zapłaty zachowku, jeżeli nie będą go w stanie pokryć spadkobiercy.
Skuteczność zapisu windykacyjnego podlega ocenie na podstawie prawa obowiązującego w chwili śmierci spadkodawcy, czyli w chwili otwarcia spadku (vide: uchwała SN z 7 lutego 2014 r., III CZP 95/13).
