Z zasady ogólnej wyrażonej w art. 21 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (dalej Rozporządzenie).
wynika, że w braku odmiennych uregulowań tego aktu, prawem właściwym dla ogółu spraw dotyczących spadku jest prawo państwa, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci.
W przypadku gdy wyjątkowo, ze wszystkich okoliczności sprawy jasno wynika, że w chwili śmierci zmarły był w sposób oczywisty bliżej związany z państwem innym niż państwo, którego prawo byłoby właściwe w świetle powyższego, prawem właściwym dla dziedziczenia jest prawo tego innego państwa.
Kancelaria Prawna Modus Wrocław świadczy usługi pełnego, profesjonalnego wsparcia i doradztwa prawnego w zakresie prawa spadkowego w Anglii.
Jak pokazuje praktyka, interpretacja sformułowania miejsca zwykłego pobytu, które nie zostało zdefiniowane w Rozporządzeniu rodzi nierzadko wątpliwości po stronie organów orzeczniczych, biorąc pod uwagę złożone stany faktyczno-prawne wielu spraw.
Spadkodawca będący obywatelem polskim, posiadający miejsce zwykłego pobytu w Anglii może, sporządzając testament dokonać w nim wyboru prawa właściwego w sprawie spadkowej po nim.
Możliwość tę gwarantuje mu przepis art. 22 Rozporządzenia, na mocy którego każdy może dokonać wyboru prawa państwa, którego obywatelstwo posiada w chwili dokonywania wyboru lub w chwili śmierci, jako prawa, któremu podlega ogół spraw dotyczących jego spadku.
Każdy zaś, kto posiada więcej niż jedno obywatelstwo, może wybrać prawo każdego państwa, którego obywatelstwo posiada w chwili dokonywania wyboru lub w chwili śmierci.
W świetle art. 23 ust. 2 Rozporządzenia wybranemu prawu podlegają w szczególności:
- przyczyny, czas i miejsce otwarcia spadku;
- określenie beneficjentów, ich udziałów oraz obowiązków, które mógł nałożyć na nich zmarły, oraz ustalenie innych praw spadkowych, w tym praw spadkowych pozostającego przy życiu małżonka lub partnera;
- zdolność do dziedziczenia;
- wydziedziczenie i niegodność dziedziczenia;
- przejście składników majątku, praw i obowiązków wchodzących w skład spadku na spadkobierców oraz, w stosownych przypadkach, na zapisobierców, w tym warunki i skutki przyjęcia lub odrzucenia spadku lub zapisu;
- uprawnienia spadkobierców, wykonawców testamentów i innych zarządców spadku, w szczególności dotyczące sprzedaży składników majątku i zaspokojenia wierzycieli, bez uszczerbku dla uprawnień, o których mowa w art. 29 ust. 2 i 3 Rozporządzenia;
- odpowiedzialność za długi spadkowe;
- rozrządzalna część spadku, udziały obowiązkowe oraz inne ograniczenia w rozrządzaniu na wypadek śmierci, oraz roszczenia, jakie osoby bliskie zmarłego mogą zgłaszać wobec majątku spadkowego lub spadkobierców;
- obowiązek zwrotu lub zaliczenia darowizn i zapisów przy określaniu udziałów należnych różnym beneficjentom; oraz
- dział spadku.
Z uwagi wskazaną możliwość wyboru prawa właściwego jako prawa, któremu podlega ogół spraw dotyczących spadku, obywatel polski zamieszkały w Anglii, winien rozważyć przed sporządzeniem testamentu, które prawo, z którym jest związany w sposób powyżej określony, może okazać się korzystniejsze dla przyszłych spadkobierców w odniesieniu do oceny skutków testamentu oraz w jaki sposób ewentualny wybór prawa wpłynie na jurysdykcję.
Należy mieć na uwadze, że w razie podjęcia decyzji o wyborze prawa właściwego, wola testatora w tym zakresie musi być wyrażona w sposób wyraźny w oświadczeniu w formie rozrządzenia na wypadek śmierci lub musi wynikać z postanowień takiego rozrządzenia.
Warto dodać, że ważność materialna aktu, którym dokonano wyboru prawa, podlega wybranemu prawu, zaś każda zmiana lub odwołanie wyboru prawa musi spełniać wymogi co do formy przewidziane dla zmiany lub odwołania rozrządzenia na wypadek śmierci.
W przypadku gdy wybrane przez zmarłego prawo regulujące dziedziczenie po nim jest prawem państwa członkowskiego, zainteresowane strony mogą umówić się w drodze zawarcia umowy prorogacyjnej, że wyłączną jurysdykcję do orzekania w sprawie dotyczącej spadku mają sąd lub sądy tego państwa członkowskiego.
